Interview met Joop Linthorst, voorzitter van de Raad van Bestuur van UWV: In het interview met Roel Fernhout werd uitgebreid stilgestaan bij het grote aantal klachten over UWV dat de Nationale ombudsman vorig jaar ontving. Fernhout gaf aan dat UWV naar zijn mening nog te weinig doet om verbetering in die situatie te brengen. Joop Linthorst, voorzitter van de Raad van Bestuur van UWV, is het daar niet mee eens. "Het klopt dat er vorig jaar veel over UWV is geklaagd, maar ik herken niet het beeld dat UWV daarin zou berusten."
Tijdigheid
Volgens Fernhout hebben verreweg de meeste klachten betrekking op tijdigheid. Linthorst: "Dat probleem hebben we inmiddels getackeld met ons nieuwe Klachtenreglement UWV 2005. De belangrijkste wijzigingen in het reglement gaan over het in behandeling nemen van tijdigheidklachten. Onze managers zijn er nu verantwoordelijk voor dat 80% van de klachten binnen drie weken wordt afgehandeld en 100% binnen de wettelijke termijn. Ik verwacht van UWV dan ook aanzienlijke verbeteringen op dit vlak."
Mediation
Ook op het gebied van mediation onderneemt UWV actie. "Ik ben het met Fernhout eens dat het behandelen van bezwaren vaak minder formeel kan. Inmiddels hebben we een succesvolle proef gehouden met mediation. Uit die pilot bleek dat UWV bezwaarzaken met behulp van mediation sneller, minder juridisch en succesvol kan oplossen. Vanaf oktober zetten we mediation daarom landelijk in om bezwaarzaken in de WW op te lossen. In de toekomst willen we mediation ook toepassen in de WAO."
Rechtmatigheid
Hoe kijkt Linthorst aan tegen de suggestie om minder strikt met het begrip rechtmatigheid om te gaan? Volgens Roel Fernhout hebben de IND en de Belastingdienst daar veel voordeel uit gehaald. "Op de eerste plaats denk ik dat een vergelijking met deze organisaties niet op zijn plaats is. De IND voert heel andere activiteiten uit en is bovendien een kleinere organisatie met veel minder klanten. De Belastingdienst is weliswaar een grote organisatie, maar heeft te maken met veel minder directe klantcontacten en beschikkingen dan UWV. Voor beide organisaties is het ook eenvoudiger om strikte rechtmatigheid enigszins los te laten omdat de wetgeving waar zij mee te maken hebben minder complex is. De sociale zekerheid daarentegen is enorm gereglementeerd en UWV kan die regelgeving niet zelfstandig veranderen. Daar is politiek draagvlak voor nodig. Het is echter onze ambitie om een juiste balans te vinden tussen klantgerichtheid en rechtmatigheid. We zijn daarover in gesprek met de minister."
Klachtmanagement
Joop Linthorst benadrukt dat UWV wel degelijk aandacht heeft voor structurele problemen. "We hebben nieuw klachtenbeleid geformuleerd waarin expliciete aandacht uitgaat naar zowel klachtbehandeling als klachtpreventie. Dankzij het centraal klachtenbureau hebben we al een goed beeld van de aard en omvang van veel klachten. Binnenkort zullen ook klachtambassadeurs in de regio’s worden aangesteld om klachten te analyseren en structurele problemen terug te koppelen naar de verantwoordelijke managers. In september ontving UWV het ISO-certicaat voor Quality Management waar klachtmanagement een belangrijk onderdeel van is. Op dit moment zitten we  in het certificeringstraject voor de ISO 10002 norm, dat specifiek gaat over klachtmanagement."
Werkdruk
Wat vindt Joop Linthorst van de werkdruk van UWV-arbeidsdeskundigen? Zal die niet ten koste gaan van de kwaliteit van handelen? Er gaan steeds meer stemmen op die beweren dat het aantal klachten over arbeidsdeskundigen daardoor ook toe zal nemen. "Ik zie niet in waarom. Het is waar dat nu misschien wat harder gewerkt moet worden dan men in het verleden bij UWV gewend was, maar in het bedrijfsleven is het heel normaal dat je op resultaten wordt afgerekend. Ik wil ook met klem afstand nemen van de suggestie dat we arbeidsdeskundigen over de kling zouden jagen. Er is een reële inschatting gemaakt van de tijd die een professional nodig heeft voor een zorgvuldige  en correcte herbeoordeling en dat doen ze goed. De professionaliteit van arbeidsdeskundigen leidt tot weinig klachten."
Maatschappelijke gevolgen
Die professionaliteit verlangt ook van arbeidsdeskundigen dat zij blind zijn voor de maatschappelijke gevolgen van hun handelen. Sommige professionals voelen morele bezwaren, zo blijkt uit de praktijk "Ik vind dat wij van onze verzekeringsartsen en arbeidsdeskundigen mogen verwachten dat zij professioneel omgaan met de afspraken die we met z’n allen hebben gemaakt. Als je dat niet kunt, moet je dit werk niet doen. We voeren nu een strenger beleid uit, maar zeker niet een onmenselijk beleid. De maatschappelijke gevolgen van sommige herbeoordelingen zijn risico’s die de politiek bewust heeft ingecalculeerd."
Herbeoordelingen of WBU?
Dreigt door alle aandacht voor de herbeoordelingen de missie Werk boven Uitkering (WBU) niet uit het oog te worden verloren? De expertise van arbeidsdeskundigen op het gebied van reïntegratie wordt nu nauwelijks benut. Wat vindt Linthorst eigenlijk belangrijker? De herbeoordelingen zo snel mogelijk wegwerken of zoveel mogelijk mensen reïntegreren? "Onze missie Werk boven Uitkering staat centraal in alles wat we doen. Maar we zitten nu eenmaal in de tijdelijke situatie dat we ook herbeoordelingen moeten doen. Het gaat niet om meer of minder belangrijk, we krijgen van de politiek opdrachten en die moeten we uitvoeren. Het is alleen jammer dat er op dit moment een laagconjunctuur is. Dat heeft uiteraard effect op onze reïntegratieactiviteiten."
Kernfunctie
Is er straks nog wel toekomst voor arbeidsdeskundigen bij UWV? De huidige omvang van het takenpakket is immers niet representatief. Binnen enkele jaren zijn de herbeoordelingen uitgevoerd en zal de instroom in de WAO sterk zijn gereduceerd. Gaan er dan veel gedwongen ontslagen vallen? Linthorst: "Dat verwacht ik niet. Ik ga er vooralsnog van uit dat we met vervroegd uittreden en het begeleiden naar nieuw werk een heel eind zullen komen. Bovendien zullen claimbeoordeling en reïntegratieactiviteiten altijd kernfuncties binnen Sociaal Medische zaken blijven. Alleen de setting waarin die functies vervuld worden zal misschien veranderen. We gaan daarover dit najaar actief in dialoog met de professionals. Ik nodig arbeidsdeskundigen dan ook van harte uit om mee te denken over hun toekomst."
Nieuwe ombudsman
Welke boodschap heeft Joop Linthorst voor Alex Brenninkmeier, de nieuwe Nationale ombudsman? "Gezien de aard en omvang van de activiteiten van UWV zal ook de nieuwe Nationale ombudsman ongetwijfeld geconfronteerd worden met klachten over UWV. Ik ben er echter van overtuigd dat hij ook de positieve effecten van ons klachtenbeleid zal zien." En welke boodschap heeft hij voor de UWV-arbeidsdeskundigen? "Realiseer je dat arbeidsdeskundige expertise een kernfunctie zal blijven bij UWV, maar blijf je ook ontwikkelen. Werk aan je employability. En benut de kans om mee te denken door met ons de dialoog aan te gaan."

Door: Bas Hagoort