Interview met Kete Kervezee, inspecteur-generaal van de Inspectie Werk en Inkomen:

De Inspectie Werk en Inkomen (IWI) houdt toezicht op de uitvoeringsorganisaties die de sociale verzekeringswetten uitvoeren. Ook oordeelt IWI over de werking van de hele keten van werk en inkomen. SRA sprak met inspecteur-generaal Kete Kervezee over toezicht houden binnen de sociale zekerheid en over de professionaliteit van arbeidsdeskundigen.

Door: Michel Verhoeven

Interactief toezicht
Kete Kervezee is sinds maart dit jaar inspecteur-generaal bij IWI. Daarvoor vervulde zij dezelfde functie bij de Inspectie van het Onderwijs. Welke visie heeft Kervezee op het functioneren van toezichthouders? 'Ik geloof niet in toezichthouders die binnen komen vallen om eens even te kijken of alles wel gaat zoals het moet. Ik geloof in interactief toezicht. Dat houdt in dat wij samen met de te onderzoeken instanties bepalen hoe en waarop getoetst zal worden. Die organisaties zullen daarvoor dus ook intern te rade moeten gaan. Zij moeten het gewenste functioneren van hun professionals eerst zelf in kaart brengen. Ik ben ervan overtuigd dat je als toezichthouder pas maximale resultaten kunt boeken als je je kunt verplaatsen in de ander. Die werkwijze was in het onderwijs succesvol en die zullen we ook binnen het toezicht op de sociale zekerheid meer gaan toepassen.'

Signaalfunctie
Wat dient de rol van een toezichthouder te zijn? Houdt het op bij toetsen en oordelen? Kervezee: 'Nee, absoluut niet. Ik vind dat toezichthouders daarnaast een belangrijke signaalfunctie hebben. Als een toezichthouder bepaalde trends signaleert dan dient daar iets mee gedaan te worden. Zo heeft IWI samen met de Sociaal-Economische Raad gesignaleerd dat de Wajong in de huidige vorm niet voldoet. Jonge mensen komen nu veel te vroeg aan de kant te staan en dat is voor niemand goed. Niet voor de mensen zelf, die vaak echt wel willen, en niet voor de samenleving. De minister heeft nu een voorstel ingediend om het eindoordeel op te schorten tot het 27e levensjaar. Het is een belangrijke taak van toezichthouders om aan de bel te trekken als zich ongewenste ontwikkelingen voordoen. Dat geldt dus ook voor SRA.'

Hogere deskundigheid
Hoe kijkt Kervezee aan tegen de professionaliteit van arbeidsdeskundigen? 'Wij houden natuurlijk niet rechtsreeks toezicht op arbeidsdeskundigen, maar indirect via UWV. Ik vind het heel goed dat bij arbeidsdeskundigen het bijhouden van vakkennis is geborgd en dat men zich conformeert aan een gedragscode. Dat komt de professionaliteit van het vak ten goede en professionaliteit is de enige sleutel tot kwaliteitsbevordering. Van arbeidsdeskundigen mag ook een hogere deskundigheid worden verwacht. Zij hebben te maken met mensen die vaak al een hoop tegenslag hebben meegemaakt. Om die mensen echt te kunnen helpen en daarbij rekening te houden met de belangen van alle betrokken partijen vraagt om verschillende vaardigheden. Een optimale vakkennis is voor een professionele beroepsuitoefening onontbeerlijk, maar ook uitmuntende sociale vaardigheden zijn essentieel. Dat geldt voor arbeidsdeskundigen dubbel en in het kwadraat.'

Niet vrijblijvend
Er is volgens Kervezee nog een belangrijke voorwaarde om de professionaliteit van arbeidsdeskundigen in stand te houden. Kervezee: 'Het mag niet zo zijn dat professionals worden getoetst en dat er vervolgens niets mee wordt gedaan. Streven naar professionaliteit heeft alleen zin als het niet vrijblijvend is. Professionals moeten open staan voor commentaar en er wat mee doen. En in werksituaties moeten organisaties durven sturen op kwaliteit. In het onderwijs was het best bewaarde geheim de leraar die geen orde kon houden. Hele klassen gingen daardoor kapot. Iedereen wist ervan maar niemand ondernam actie. Die vrijblijvendheid kan niet bij professionals. Je zult je toetsbaar moeten opstellen, en moeten openstaan voor kritiek en ondersteuning. Maar er zal door collega's of de organisatie ook kritiek gegeven moeten worden en actie moeten worden ondernomen wanneer noodzakelijk.'

Scholing
Wat kan gedaan worden om bij arbeidsdeskundigen dit besef te doen groeien? Kervezee: 'Ik denk dat de sleutelwoorden scholing en intercollegiale consultatie zijn. En als toezichthouder heb je ook een taak om dat uit te dragen, om te beginnen door het als toezichthouder zelf zo in te vullen. Professionals moeten zich continue blijven bijscholen. Niet alleen vakinhoudelijk, maar vooral ook op communicatief gebied. Sociale vaardigheden kun je voor een belangrijk deel leren. En omdat we in een sociaal dynamische omgeving leven is het belangrijk dat die kennis herhaaldelijk wordt bijgespijkerd. Zonder vrijblijvendheid. Je kunt leren hoe je een slecht nieuwsgesprek voert . En je kunt ook leren hoe je mensen kunt empoweren of hoe je je kunt verplaatsen in een ander. Dat is in mijn ogen essentiële kennis voor arbeidsdeskundigen. Als ik hoor dat bij arbeidsdeskundigen het nog niet verplicht is om op dat terrein continue bij te scholen dan is er kennelijk toch wat te verbeteren aan de professionaliteit van arbeidsdeskundigen.'