De Centrale Raad van Beroep (CRvB) is de hoogste rechterlijke instantie in sociale zekerheidsgeschillen. In 2004 gaf de CRvB in een aantal uitspraken aan dat het Claimbeoordelings- en Borgingssysteem (CBBS) van UWV onvolkomenheden bevatte. Daardoor waren besluiten in individuele geschillen onvoldoende transparant, verifieerbaar en toetsbaar voor rechterlijke instanties. Onlangs bleek dat het inmiddels door UWV aangepaste systeem nog steeds de toets der kritiek niet geheel kan doorstaan. SRA sprak met Mr. Stam, raadsheer van een van de WAO-kamers van de Centrale Raad van Beroep over het belang van goed gemotiveerde rapportages.
 
Door: Dorine de Groot

Gang van zaken
Wanneer wordt een zaak in behandeling genomen door de Centrale Raad van Beroep?
Stam: Wanneer iemand het niet eens is met een besluit van UWV over een arbeidsongeschiktheidsuitkering kan hij of zij bezwaar aantekenen.  zal De bezwaararbeidsdeskundige zal dan zonodig de arbeidsdeskundige aspecten nogmaals bekijken. Na heroverweging van alle feiten volgt een beslissing op bezwaar door het UWV. Pas daarna kan men in beroep gaan waarna de rechter zijn oordeel uitspreekt. Is de cliënt het ook met die beslissing niet eens dan kan hij hoger beroep aantekenen. De zaak wordt dan in behandeling genomen door een van de WAO-kamers van de Centrale Raad van Beroep in Utrecht.'
 
Deskundigheid
Voorheen werd door rechterlijke instanties tijdens een zitting vaak een beroep gedaan op deskundigen. Dat konden arbeidsdeskundigen of verzekeringsartsen zijn die materiedeskundig waren en de raadsheer van advies konden voorzien. Tegenwoordig maken rechtbanken en ook de Centrale Raad van Beroep, nauwelijks meer gebruik van deze deskundigheid. Hoe komt dat? Stam:'Sinds 1994 wordt inderdaad nog maar vrij weinig de deskundigheid van externe professionals ingeroepen. Dat hangt samen met de invoering van de Algemene Wet Bestuursrecht in 1994. De invoering van de bezwaarschriftenprocedure per 1 mei 1997 heeft daar ook een belangrijke rol in gespeeld. Veel zaken worden daardoor nu al in een veel eerder stadium tot een goed einde gebracht. Er heeft dus al een aanzienlijke schifting plaatsgevonden in de zaken die de Centrale Raad van Beroep bereiken. Daarnaast is er bij de bestuursrechter ook sprake geweest van een cultuurverandering. De afgelopen jaren is er bewust voor gekozen om het automatisme om deskundigen in te schakelen te doorbreken. Er is nu veelal sprake van een veel meer zittingsgerichte benadering. Van partijen wordt meer onderbouwing van standpunten verlangd.
                                           
Doelgroepgericht                      
Hoe kijkt Centrale Raad van Beroep aan tegen de informatie die door de arbeidsdeskundigen wordt aangereikt? 'Ik ken arbeidsdeskundigen als zeer professionele mensen. Het is zeker geen gemakkelijke taak die zij hebben en de materie is vaak zeer complex. Ondanks dat zou ik ze willen meegeven dat de arbeidsdeskundigen ook het belang moeten inzien van een goede en begrijpelijke communicatie én verslaglegging. Vaak is een hoop onbegrip te voorkomen als beter wordt gecommuniceerd over het waarom van een arbeidskundige vaststelling. Naast een goede communicatie is het belangrijk dat men probeert een rapportage zo op te stellen dat verschillende doelgroepen, maar in ieder geval de belangrijkste doelgroep, begrijpen wat er staat. Het is voor mij als rechter natuurlijk prettig als er gebruik wordt gemaakt van juridisch vakjargon, maar een cliënt zal er waarschijnlijk minder van begrijpen. En die cliënt is hier belangrijker dan de rechter! Het begrijpelijk formuleren hoeft de inhoud, het juridisch kader, niet in de weg te staan. Zelf probeer ik in mijn uitspraken ook altijd om iets zo te formuleren dat meerdere doelgroepen het begrijpen. Ik weet dan ook dat het een moeilijke opdracht is. Toch kan veel weerstand en onbegrip worden voorkomen als al in een vroeg stadium met dat besef gecommuniceerd wordt en de rapportages met deze achterliggende gedachten worden opgesteld. Het is niet alleen belangrijk wat je zegt in een besluit, maar vaak ook hoe je het zegt.'
 
Recente wetswijzigingen
Voorziet de Centrale Raad van Beroep een toename van het aantal rechtszaken door de recente wetswijzigingen in de sociale zekerheid? Stam: 'Daar is geen zinnig woord over te zeggen. We zitten aan het eind van de lijn. Zou het al leiden tot meer rechtszaken dan merken wij dat pas als laatste. Het zal dan ook zeker nog enkele jaren duren voordat effecten van deze wijzigingen in de sociale zekerheid merkbaar zullen zijn.'

Dorine de Groot is werkzaam als senior bezwaararbeidsdeskundige bij UWV