Interview met Mr. J.G.M. Wouters, Vice-President Rechtbank Breda:

Door: Wil Wijngaards

Het woord ‘zorgvuldigheid’ wordt vaak genoemd wanneer het over arbeidsdeskundig handelen gaat. Volgens Mr. J.G.M. Wouters, bestuursrechter van de Rechtbank van Breda, moeten arbeidsdeskundigen vooral uitblinken in het uitleggen van hun adviezen. “Wanneer een besluit onvoldoende is gemotiveerd werkt dat door in het aantal bezwaren en uiteindelijk ook in het aantal beroepsprocedures.”

Toetsende rol
Tot de invoering van de Algemene Wet Bestuursrecht (Awb) in 1994 was het gebruikelijk dat een cli‘nt meteen naar de rechter stapte wanneer men het niet eens was met een besluit van de uitvoeringsinstantie. Er was toen – en ook 3 jaar na de invoering van de Awb – nog geen medische bezwarenprocedure. De bestuursrechter liet zich daarom vaak voorlichten door een onafhankelijke arbeidsdeskundige. Wouters: “Die tijd is nu echt voorbij. De Awb heeft de werkwijze van UWV, maar ook van de rechtbanken, fundamenteel veranderd. Wij maken eigenlijk nooit meer gebruik van de deskundigheid van onafhankelijke arbeidsdeskundigen. UWV behandelt nu eerst zelf het bezwaar en pas daarna volgt eventueel een beroepsprocedure. Onze rol als rechter is nu vooral toetsend. We gaan precies na of in de bezwaarfase alles correct is verlopen en oordelen of het juiste besluit is genomen.”

Volledige heroverweging
Hoe toetst de rechter dan? Op basis van welke criteria wordt bepaald of UWV het juiste besluit heeft genomen? “Als bestuurssector van de Rechtbank Breda hebben wij er voor gekozen om de werkwijze van de Centrale Raad van Beroep te volgen. Dat houdt in dat wij ambtshalve zowel het medische als het arbeidsdeskundige toetsen, ook al heeft bij UWV in principe al een volledige heroverweging plaatsgevonden. De secretaris verzamelt alle stukken en bekijkt of er informatie ontbreekt. Een belangrijk criterium daarbij is of er voldoende duidelijkheid wordt verschaft over de passendheid van de functies. De cli‘nten, maar ook de rechters, moeten kunnen begrijpen waarom een bepaalde beslissing is genomen. Indien die volledige duidelijkheid ontbreekt wordt al v——r de zitting om een toelichting gevraagd. En als die duidelijkheid niet kan worden gegeven kan dit gevolgen hebben voor het bestreden besluit en kan een besluit zelfs vernietigd worden.”

Bejegening en motivering
Veel bezwaar- en beroepszaken worden veroorzaakt door slechte bejegening. Opvallend is dat tijdens een zitting meestal wordt verteld over verzekeringsartsen en bijna nooit over arbeidsdeskundigen. Een veelgehoorde klacht over artsen is bijvoorbeeld dat zij te weinig tijd voor het medisch onderzoek uittrekken. Bij de arbeidsdeskundigen valt mij op dat in veel beroepszaken de motivering van adviezen de kern van het probleem is. Cli‘nten snappen wel dat de geselecteerde functies een theoretisch karakter hebben en dat het vaak niet om re‘le direct beschikbare banen gaat. Zij snappen echter niet waarom functies passend worden geacht. Ook voor de rechters kan dat een probleem zijn. Je moet een ervaren bestuursrechter of secretaris zijn om te begrijpen hoe arbeidsdeskundigen doorgaans omgaan met begrippen als ‘piekbelasting’, ‘incidenteel’, ‘marginaal’ etc. Arbeidsdeskundigen hebben veel kennis in hun hoofd en veel begrippen en adviezen zijn voor hen vanzelfsprekend. Zonder toelichting zijn ze dat voor de rechters echter niet altijd, en zeker niet voor cli‘nten. Het zou goed zijn als arbeidsdeskundigen meer tijd nemen voor het motiveren van hun adviezen. Dat bevordert het acceptatievermogen van de cli‘nt en dat zal leiden tot minder bezwaren en beroepsprocedures. Maar dan moet arbeidsdeskundigen uiteraard wel de tijd en ruimte worden geboden om dat te doen.”

CBBSÊ
In het nieuwe CBBS systeem zijn, na uitspraken van de Centrale Raad van Beroep, o.a. meer mogelijkheden ingebouwd om de motivering van beslissingen weer te geven. Beslissingen worden daardoor inzichtelijker. Hoe kijkt Wouters tegen deze ontwikkeling aan? “In principe is dat een stap vooruit. Ik wil er echter op wijzen dat begin november de Rechtbank Maastricht een uitspraak heeft gedaan waarin wordt aangegeven dat het CBBS systeem nog steeds structurele onvolkomenheden bevat. Volgens die uitspraak voldoet het systeem onvoldoende aan criteria op het gebied van inzichtelijkheid, verifieerbaarheid en toetsbaarheid. De Rechtbank van Maastricht zal om die reden vele besluiten op bezwaar van na 1 juli 2005 (datum invoering nieuwe CBBS, red.) bij voorbaat vernietigen. En ik sluit niet uit dat andere rechtbanken deze uitspraak zullen volgen.”

Gevolgen uitspraak
Wat voor gevolgen zou dat kunnen hebben? Er lopen momenteel veel beroepsprocedures en bovendien zitten er nog veel aan te komen. “Indien de Centrale Raad van Beroep de visie van de Rechtbank Maastricht deelt zal dat gevolgen hebben voor de wijze waarop beslissingen moeten worden onderbouwd. Dat zou UWV arbeidsdeskundigen een hoop extra tijd gaan kosten, zowel in de reguliere werkzaamheden als in bezwaar- en beroepszaken. De cli‘nt verdient echter een gedegen en goed gemotiveerde beslissing, wat die beslissing ook moge zijn.”

Klik hier om de uitspraak van de Rechtbank Maastricht te lezen.